Diş Hekimliğinde CAD-CAM Sistemleri: CEREC, CICERO, CELAY, LAVA

Diş Hekimliğinde Kullanılan CAD-CAM Cihazları: Yenilikçi Teknolojilerin Detayları

Dijital devrim, diş hekimliği alanında da büyük değişimlere yol açtı. Bu değişimlerin en dikkat çekici olanlarından biri, CAD-CAM (Bilgisayar Destekli Tasarım ve Bilgisayar Destekli Üretim) cihazlarının kullanımıdır. Diş hekimleri, bu teknolojileri kullanarak daha hızlı, daha hassas ve daha estetik restorasyonlar yapabiliyorlar. Bu yazıda, diş hekimliğinde en çok kullanılan CAD-CAM sistemlerini ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

CAD-CAM Nedir?

CAD-CAM, diş hekimliğinde bilgisayar destekli tasarım ve üretim süreçlerini ifade eder. Bu sistemler, hastanın ağız yapısının dijital ölçümlerini alarak, diş restorasyonlarını (kron, köprü, inley, onley, veneer) tasarlamak ve üretmek için kullanılır. CAD-CAM teknolojisi, diş hekimlerinin hastalarına aynı gün içinde tedavi imkanı sunmasını sağlar.

Diş hekimliğinde CAD-CAM sistemlerinin avantajlarını ve kullanım alanlarını daha detaylı incelemek için Diş Hekimliğinde CAD-CAM Sistemleri: Avantajlar ve Kullanım Alanları başlıklı blog yazımızı okuyabilirsiniz. 

Popüler CAD-CAM Sistemleri

1-CEREC Sistemi (CEramic REConstruction, SIRONA)

CEREC sistemi, diş hekimliği alanında ilk kullanılan CAD-CAM sistemidir. Bu yenilikçi teknoloji, diş hekimlerine hastalarına aynı gün içerisinde restorasyon hizmeti sunma imkanı tanımaktadır.

Tarihçe

• 1985: 3 eksende aşındırma yapan Cerec 1 sistemi.
• 1994: 8 eksende aşındırma yapabilen Cerec 2 sistemi.
• 2000: Cerec 2 sisteminin geliştirilmiş hali olan Cerec 3 sistemi (Sirona, Bensheim, Almanya).

Cerec 1’den Cerec 3 sisteme geçildikçe daha ayrıntılı ve daha uyumlu restorasyonlar elde edilmiştir.

Temel Özellikler

Cerec sisteminin temelinde, üç boyutlu optik ölçü alan intraoral kamera (Sirocam) vardır. Bu kamera, hastanın diş yapısının detaylı bir dijital ölçüsünü alır ve bu ölçü üzerine restorasyon tasarlanır.

Avantajları

Cerec sisteminin en büyük avantajlarından biri, tek seansta restorasyonun tamamlanıp ağıza simante edilebilmesidir. Bu, hem hastalar hem de diş hekimleri için büyük bir zaman tasarrufu sağlar.

Bileşenleri

• Görüntü-Ölçü Algılama Ünitesi (Cerec Image Unit): Alınan optik ölçünün aktarıldığı ve restorasyonun şeklinin düzenlendiği ünitedir.
• Freze Ünitesi (Cerec inLab): Aşındırma işleminin yapıldığı ünitedir.

CAD ve CAM ünitelerinin bağlantısı radyo dalgaları ile sağlanır. Bu sayede üniteler birbirinden bağımsız çalışabilmektedir. Bir ünitede restorasyon dizayn edilirken, diğer ünitede başka bir restorasyon freze edilebilir.

Kullanım Aşamaları

1. Diş Preparasyonu: Tipik olarak tam seramik restorasyonların hazırlandığı gibi hazırlanır.
2. Opak Toz Kaplama: Prepare edilen diş opak bir toz ile kaplanır.
3. Optik Tarama: Prepare edilen dişin bilgisayar monitörüne görüntüsü yansıtılır. Görüntü yakalanınca bilgisayara kaydedilir.
4. Dijital Dizayn: Bilgisayar ekranında marjinler ve konturlar belirlenir.
5. Seramik Blok Şekillendirme: Uygun boyutta seçilen seramik blok şekillendirme ünitesine yerleştirilir. Bir kuronun hazırlanma süresi yaklaşık 20 dakikadır.
6. Restorasyonun Simantasyonu: Elde edilen restorasyonun ağızda kontrolü yapılır ve kompozit esaslı yapıştırma simanı ile simante edilir.

Dezavantajları

• Yüksek Maliyet: Cihaz ve malzeme maliyetleri yüksektir.
• Estetik Sınırlamalar: Restorasyonların hazırlandığı blokların genellikle tek renkli olması nedeniyle estetik sağlanamaması.
• Subgingival Fotoğraf Zorluğu: Subgingival bölgelerde dijital fotoğraf alınamaması.

Uygulama Alanları

Cerec sistemi, inley, onley, lamina veneer restorasyonlar ve kuron restorasyonlarının hazırlanmasında kullanılmaktadır. Ayrıca, 2001 Nisan ayından itibaren üç üyeli sabit protetik restorasyonların uygulanmasında da kullanılmaktadır.

Cerec inLab Sistemi

Cerec inLab sistemde ise Cerec 3’e ilave olarak CAD/CAM ile kuronlar ve hatta çok üyeli köprüler için yüksek dirençli tam seramik restorasyonlar üretilir.

CEREC - dental klinikler için CAD/CAM çözümleri

2-CICERO Sistemi (Computer Integrated Ceramic Reconstruction)

CICERO sistemi, optik tarama, seramik sintering ve CAM esaslarına dayanan yenilikçi bir dental restorasyon teknolojisidir. Bu sistem, diş hekimlerine ve teknisyenlere daha hassas, dayanıklı ve estetik restorasyonlar üretme imkanı tanımaktadır.

Çalışma Aşamaları

CICERO sisteminin çalışma aşamaları şu şekilde özetlenebilir:

1. Model Hazırlığı: İlk adımda model hazırlanır ve tarama işlemi için uygun hale getirilir.
2. Optik Tarama: Lazer tarayıcı kullanılarak önce güdük model tek başına, ardından modelin tümü taranır. Kapanış modeli üzerine yerleştirilerek model daha hassas bir şekilde tekrar taranır.
3. Dizayn: Optik tarama verileri bilgisayara aktarılır ve data bankasında bulunan hazır kuronlar arasından en uygun kuron seçilir. Marjinler ve konturlar belirlenir.
4. Sinterlenme İşlemi: Seçilen seramik materyal sinterleme işlemine tabi tutulur.
5. Sentrik Okluzyon Ayarı: Maksimum proksimal kontak ve karşıt dişle sentrik okluzyon oluşturulur.
6. Artikulasyon Ayarları: Artikülasyon ayarları yapılır, bu sayede restorasyonun uyumu sağlanır.
7. Tabakaların Oluşturulması: Dentin ve mine porseleni preslenip pişirilir.
8. Freze İşlemi: Freze bölmesinde altyapı işlenir, ardından dentin ve mine porseleni frezelenir ve nihai restorasyon elde edilir.

Avantajları

• Hassas Tarama: Lazer tarayıcılar sayesinde güdük model ve tüm model hassas bir şekilde taranır.
• Hızlı ve Etkili Dizayn: Data bankasındaki hazır kuronlar arasından uygun olanın seçilmesi ve bilgisayar destekli dizayn süreci, zaman kazandırır.
• Yüksek Uyumluluk: Maksimum proksimal kontak ve sentrik okluzyon ayarları ile yüksek uyumluluk sağlanır.
• Dayanıklı ve Estetik Restorasyonlar: Sinterleme ve freze işlemleri ile dayanıklı ve estetik restorasyonlar elde edilir.

Uygulama Alanları

CICERO sistemi, inley, onley, lamina veneer restorasyonlar ve kuron restorasyonlarının hazırlanmasında kullanılır. Bu sistem ayrıca sabit protetik restorasyonlar için de uygundur.

3-CELAY Sistemi

CELAY sistemi, ilk kez Zürih Üniversitesi'nde doktora tezi olarak ortaya atılan ve kopya/freze tekniğine dayanan bir sistemdir. Bu sistem, dişhekimliği alanında dijital teknolojinin kullanımıyla protetik restorasyonların hassas ve hızlı bir şekilde üretilmesine olanak tanır.

Cihaz Yapısı ve İşleyişi

CELAY sistemi, bitişik iki bölümden oluşur:

• Kopyalama Odası (Sol Bölüm): Bu odada aşındırma özelliği olmayan tarayıcı uçlar bulunur. Modelasyonun yüzeyinde dolaşan bu tarayıcı uçlar, verileri freze odasına iletir.
• Freze Odası (Sağ Bölüm): Bu odada, kopyalama odasındaki tarayıcı uçlardan gelen verilerle çalışan özel frezeler yer alır. Bu frezeler, porselen bloğu şekillendirmeye başlar.

Teknik Özellikler ve Süreç

1. Tarayıcı Uçlar: Kopyalama odasında bulunan ve aşındırma yapmayan tarayıcı uçlar, modelasyonun yüzeyinde hareket eder. Bu hareketler, cihazın orta kısmında bulunan bir sistem aracılığıyla freze odasındaki frezelere iletilir.

2. Freze Uçları: Freze odasında bulunan özel frezeler, tarayıcı uçların hareketlerine göre porselen bloğu şekillendirir. Bu sayede tam anatomik form ve detaylı okluzal yüzey karakteristiği elde edilebilir.

3. Soğutma Sistemi: Özel soğutma sistemi ve sıvısı yardımıyla, seramik blok ve aşındırıcı elmas frezelerin soğutulma işlemi gerçekleştirilir. Bu, işleme sırasında oluşabilecek ısınmayı önleyerek malzemenin zarar görmesini engeller.

CELAY sistemi, dijital teknolojiyi kullanarak dişhekimlerine hızlı, hassas ve güvenilir protetik restorasyonlar üretme imkanı sunar.

4-LAVA Sistemi

LAVA sistemi, CAD-CAM teknikleri ile ön ve arka bölgelerde kuron ve köprü protezleri için Y-TZP (Yttria Stabilized Tetragonal Zirconia Polycrystal) altyapıların tasarımı ve üretimi için geliştirilmiş bir sistemdir. Bu teknoloji, hassas ve dayanıklı protetik restorasyonlar üretmek için kullanılır.

İşlem Süreci

1. Optik Tarama:

   • Model Tarama: İşlem, ölçüden elde edilen model yüzeyinin optik tarayıcı ile yüzeye temas etmeden taranması ile başlar.
   • Tarama Süresi: Kuron preparasyonları için yaklaşık 3 dakika, üç üyeli sabit restorasyonlar içinse 12 dakika sürer.

2. Sistem Bileşenleri:

   • Lava Scan: Özel tarayıcı birimidir ve oklüzal ilişkiler ve güdükler, üç boyutlu olarak bilgisayara aktarılır.
   • Lava Form: CAM ünitesidir ve altyapının sistem parametrelerine göre elde edilmesini sağlar.
   • Lava Therm: Sinterleme fırınıdır ve son sinterizasyon işlemini gerçekleştirir.

3. Tasarım ve Üretim:

   • Üç Boyutlu Tasarım: Oklüzal ilişkiler ve güdükler tarayıcı ile üç boyutlu olarak bilgisayara aktarılır ve altyapı, sistem parametrelerine göre tasarlanır.
   • Büyük Hazırlama: Son sinterizasyon işleminde büzülme göstereceği için, altyapı %20-25 büyük hazırlanmalıdır.
   • Milling Süresi: Tek üyeler için milling işlemi 35 dakika, üç üyeli protezler için 75 dakika sürer.

Avantajları

LAVA sisteminin tamamen CAD destekli olması, teknisyenin mum modelasyonu yapması gereken diğer sistemlere göre önemli bir avantaj sağlar. Bu, daha hızlı, daha hassas ve daha az insan hatası ile üretim yapılmasına olanak tanır.

Bu sistem, dişhekimlerine ve teknisyenlere, yüksek hassasiyetli ve estetik restorasyonlar üretme imkanı sunar, böylece hasta memnuniyetini artırır ve tedavi süreçlerini optimize eder.