Işınlı dolgu ve Işınlı Dolgu Cihazı demek neden yanlış ?

"Işınlı dolgu" terimi neden doğru değildir ?

Türkiye'de halk arasında kompozit dolgulara "ışınlı dolgu" veya "lazer dolgu" gibi adlar verilmektedir. "Işınlı dolgu" terimi Türk diş hekimliğinde yaygın olarak kullanılsa da, doğru bir terim değildir. "Işın" kelimesi teknik olarak radyasyon anlamına gelir ve bu nedenle yanlış anlaşılmalara neden olabilir. "Lazerli dolgu" olarak bilinen beyaz ışıklı dolgular ise tıp dilinde kompozit dolgu olarak adlandırılır ve kompozit dolgular lazer ışını ile uygulanmaz.

"Işınlı dolgu" ve "lazerli dolgu" terimleri yerine doğru ve teknik olarak uygun terimler "ışıklı dolgu" ve "ışıkla sertleşen dolgu" olmalıdır. Çünkü kullanılan ışık, ne ışın ne de lazer ışığıdır. Kullanılan ışık, genellikle mavi LED ışığı olup, 400-500 nm dalga boyunda olan yüksek yoğunluklu bir ışık kaynağıdır.

Kullanılan Işık Türleri:

Diş hekimliğinde kompozit dolguların sertleşmesi için kullanılan ışık, görünür mavi ışık spektrumunda yer alır ve genellikle 400-500 nm dalga boyundadır. Bu ışık, ultraviyole ışık (UV) değildir, ancak UV'ye yakındır ve yüksek yoğunlukludur. Kullanılan ışık türleri arasında şunlar bulunur:

• LED (Light Emitting Diode):

  • En yaygın kullanılan ışık kaynağıdır.
  • Enerji verimliliği yüksektir ve uzun ömürlüdür.
  • Mavi ışık dalga boyu genellikle 450-490 nm aralığındadır.

• Quartz-Tungsten-Halojen (QTH):

  • Geleneksel ışık kaynağıdır.
  • Halojen lambalar kullanır ve daha fazla ısı üretir.
  • Mavi ışık dalga boyu yaklaşık 400-500 nm aralığındadır.

• Plazma Ark (PAC):

  • Yüksek yoğunluklu ışık kaynağıdır.
  • Çok kısa sürede polimerizasyon sağlar.
  • Mavi ışık dalga boyu 400-500 nm aralığındadır.

Doğru Terminoloji:

• Yanlış: Işınlı dolgu, lazerli dolgu
• Doğru: Işıklı dolgu, ışıkla sertleşen dolgu, polimerize dolgu

* Işınlı Dolgu Cihazı Demek Doğru mu?

Kompozit dolguları sertleştiren cihazlara piyasada genellikle "ışınlı dolgu cihazı" denir. Ancak bu terim de doğru değildir. "Işıklı dolgu cihazı" veya "polimerizasyon cihazı" terimleri kullanılabilir. Bu cihazlar, kompozit dolgu malzemesinin polimerleşme sürecini başlatan ve tamamlayan ışık kaynaklarıdır. Polimerizasyon, monomerlerin bir araya gelerek daha büyük polimer zincirleri oluşturduğu kimyasal bir süreçtir ve ışıkla sertleşen dolgular bu prensip temelinde çalışır. "Işıklı dolgu cihazı" ve "polimerizasyon cihazı" terimleri, hem teknik doğruluk hem de açıklık açısından doğru ve uygun terimlerdir.

İngilizcede en yaygın kullanılan terim "dental curing light"tır. Daha yaygın ve anlaşılır bir terim olarak "ışıklı dolgu cihazı" da kullanılabilir. Yani ışın kelimesi geçmiyor, light yani ışık kelimesi kullanılıyor.

Dentalilan.com sitesinden Klinik Demirbaş Ürünler Cihazlar ve Işıklı Dolgu Cihazları kategorilerinden bakabilirsiniz.

* Işık ile Işın Arasındaki Fark Nedir?

Işık ve ışın terimleri genellikle karıştırılır, ancak teknik olarak farklı anlamlara gelirler.

Işık:

• Elektromanyetik spektrumun insan gözüyle görülebilen kısmıdır.
• Dalga boyu yaklaşık 380 nm ile 750 nm arasındadır.
• Güneş, ampuller ve LED'ler gibi kaynaklardan yayılır.
• Görünür renkler spektrumunu oluşturur.

Işın:

• Belirli bir yönde yayılan enerji akışıdır.
• Elektromanyetik spektrumun herhangi bir bölümünü ifade edebilir (örneğin, röntgen ışınları, gama ışınları, ultraviyole ışınlar).
• Enerji paketçiklerinden (fotonlardan) oluşur ve doğrusal hareket eder.

Teknik Farklılıklar:

• Işık, düşük enerjili ve görünür fotonları ifade eder.
• Işın, genellikle daha yüksek enerjili fotonları veya belirli bir doğrultuda yayılan enerjiyi ifade eder.

* Bu Mavi Işık Nedir?

Diş dolgusunda kompozit dolguları sertleştirmek için kullanılan ışık, mavi renk bandındadır, ultraviyoleye yakındır ve ışığın şiddeti yüksek olduğu için göze zararlıdır. Mavi ışık kaynağındaki lamba LED (light emitted diode), quartz tungsten halojen veya plazma arc lambalardır. Ultraviyole ışığın dalga boyu 10-400 nm arasındadır. Halbuki, kompozit dolgu sertleşirken kullanılan bu mavi ışık 400 nm'den daha uzun dalga boyuna sahiptir. Yani mavi ışık bandına girer. Ultraviyole değildir, ama yakındır.

* Işık Kaynaklarının Etkileri:

Diş hekimliğinde kullanılan ışık kaynakları bazı olumsuz etkilere neden olabilir.

Isı Oluşumu:

• Işık kaynakları, rezin materyallerin polimerizasyonu sırasında ısı üretir.
• Bu ısı, pulpa dokusunda zararlı ısı artışlarına yol açabilir.
• Farklı ışık kaynakları, polimerizasyon sırasında dişte çeşitli oranlarda ısı artışına neden olabilir.

Göz Sağlığı:

• Işık kaynaklarının gözde oluşturduğu hasarlar araştırılmıştır.
• Mavi ışığın retina ve lense zarar verebileceği tespit edilmiştir.
• Hem hekimlerin hem de hastaların gözlerini korumak için koruyucu gözlük takılması önerilir.
• Gözü korumanın en iyi şekli, doğrudan ışık kaynağına bakmamaktır.