Oral Diagnoz Terimleri

ORAL DİAGNOZ VE RADYOLOJİ TERMİNOLOJİSİ

X IŞINI

• Işığa benzeyen fakat gözle görülmeyen, oldukça delici özellikli elektromanyetik dalgalar veya foton demetidir. Röntgen ışını da denmektedir.

Radyoaktivite

• Çekirdekleri kararlı olmayan atomların kendilerine özel ve karakteristik bir hızla parçalanmasıdır.

RADYASYON GÜVENLİĞİ

• ALARA Prensibi

  • Bütün ışınlamalarda maruz kalınan radyasyon miktarının mümkün olan en alt düzeyde tutulmasıdır.

• Maksimum Müsaade Dozu (MPD)

  • Radyasyonla uğraşan kişinin belli bir periyotta almasına izin verilen en yüksek radyasyon dozu.  

• Dozimetre

  • Röntgen biriminde çalışanın yakasında sürekli takması gerekir.
  • Belli periyotlarda ilgili kurumda değerlendirilir.
  • Ekspozür miktarı saptanır. 

RÖNTGEN TÜPÜ

• X Işını üreten cihaz

Radyograf

• X Işınının bir objeden geçirilerek görüntüsünün plak üzerine düşürülmesidir.

Film

• Radyografın henüz ışına maruz kalmamış ham halidir 

DİŞ HEKİMLİĞİNDE KULLANILAN FİLMLER

• İNTRAORAL FİLMLER

  • Periapikal film
  • Bitewing film
  • Oklüzal film

• EXTRAORAL FİLMLER

  • Panoramik film
  • Sefalometrik film
  • El-bilek filmi

DİJİTAL GÖRÜNTÜLEME

• Bir sensör yardımıyla radyografik görüntüyü elektronik parçacıklara ayırarak bilgisayar ile görüntüyü oraya çıkarmak ve depolamak. 

İLERİ GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

• Ultrasonografi: Ses dalgaları ile görüntü oluşturulması, iyonizasyon-radyasyon yoktur.
• Tomografi: X ışınları kullanılarak vücudun tek kesitinin incelendiği görüntüleme yöntemidir. 
• MR (Manyetik Rezonans): Radyo frekansları kullanılarak yine kesit alma temeline dayanan görüntüleme yöntemidir.
• Sintigrafi: İncelenecek bölgeye izotop bir madde verilerek incelenen görüntüleme yöntemidir.

RADYOGRAFİDE GÖRÜNTÜ YORUMLAMASINDA KULLANILAN TERİMLER

• Radyoopak: Diş, kemik gibi dokuların gösterdiği açık (beyaz) kısımlardır.  
• Radyolusent: Yumuşak dokular, boşlukların gösterdiği daha koyu (siyah) kısımlardır.
• Artifakt: Film üzerinde meydana gelen hatalardır.
• Double imaj (Çift görüntü): Tek olan anatomik yapının radyografide iki tarafında izlenmesidir.

ORAL MUAYENE VE TEŞHİS

• Anamnez
• Klinik muayene
  • Ekstraoral
  • İntraoral
  • Özel muayene gereksinimleri
• Radyoloji ve diğer görüntüleme
• Histopatoloji
• Mikrobiyolojik tetkikler
• Hematolojik ve biyokimyasal tetkikler 

KLİNİK MUAYENE

Muayene teknikleri:

• İnspeksiyon: Gözle yapılan muayenedir.
• Palpasyon: Dokuya elle dokunarak, bastırarak yapılan muayenedir
• Perküsyon: Parmak veya bir alet yardımıyla vurarak yapılan muayenedir
• Oskültasyon: Vücut içindeki sesleri dinleyerek yapılan muayenedir
• Transillüminasyon: Aydınlatarak yapılır 
• Diaskopi: İnce bir cam veya lam bastırılarak dokunun durumu incelenir
• Aspirasyon: Vücut içerisinden sıvı çekilmesidir
• Fonksiyon değerlendirilmesi  

Diğer terimler:

• Tanı: Hastalığın ne olduğunu araştırıp ortaya koyma, tanılama
• Teşhis: Tanıma, netice koyma gibi anlamlara gelmektedir
• Tedavi: Çeşitli yöntemlerle hastalığı iyi etme, iyileştirme, sağaltım, sağaltma, terapi
• Tetkik: İnceleme. Araştırma 
• Epikriz: Hastalık ve hastaya ait teşhis-tetkik-tedavi parametrelerinin yazılı olduğu veri
• Konsültasyon: Bir doktorun bir hasta için başka bir doktora danışarak ondan fikir almasıdır
• Sevk: Kişinin tıbbi gereklilikten dolayı yetkin kuruma gönderilmesi 

ORAL DİAGNOZ KLİNİĞİNDE KULLANILAN ALETLER-MALZEMELER

• Ayna
• Sond
• Presel
• Rulo pamuk
• Vitalometre Cihazı
• Transillimünatör

Diğer terimler:

• Endikasyon: Bir hastalıkta izlenecek tedavi yöntemi ve müdahalenin belirlenmesi.
• Kontraendikasyon: Bir tedavinin uygun olmadığını ifade eden durum.
• Lezyon: Bir hastalık veya travmanın neden olduğu vücuttaki bir doku ya da organda meydana gelen anormal bir hasar veya değişiklik.
• Benign: Kötücül olmayan, iyi huylu. 
• Malign: Kötücül olan.
• Metastaz: Kötü huylu tümörlerin bulundukları doku dışına lenf veya kan yoluyla sıçramaları durumuna verilen isim  
   

ANATOMİK LANDMARK'LAR (BELLİ BÖLGELERİ İFADE EDEN TERİMLER)

• Spina: Çıkıntı, sivrilik (Ör: Spina nasalis anterior)
• Tuber: Tümsek, yumruk biçiminde çıkıntı (Ör: Tuber maxilla)
• Prosesus: Çıkıntı, uzantı, bir şeyin devamı (Ör: Prossesus pterygoideus)
• Canalis: Kanal, oluk (Ör: Canalis incisivus)
• Cavite: Boşluk (Ör: Cavitas dentalis)
• Foramen: Delik (Ör: Foramen mentale)
• Fossa: Çöküntü, çukur (Ör: Fossa mandibularis)
• Sutura: Karşılaşan komşu kemik kenarlarının, ince yapraklar hâlinde, birbirine geçmesi biçiminde